3 Ocak 2015 Cumartesi

Otostopçunun Galaksi Rehberi - Douglas Adams

 Eğer bir gün biri çıkıp da Evrenin hangi nedenle ve niçin burada var olduğunu keşfederse, evrenin birden bire yok olacağını ve yerini çok daha garip ve anlaşılmaz bir şeyin alacağını öne süren bir kuram vardır.

Bir başka kuramsa bunun zaten gerçekleştiğini öne sürer.



Böyle bir kitabın varlığını netten tanıştığım, fotoğrafını asla internette bulundurmayan, kişisel bilgilerini sır gibi saklayan, paranoyaklığın sözlük anlamı olan ve Babylon 5 hastası  birinden öğrenmiştim. Deyim yerindeyse adeta yalvarıyordu, "Lütfen bu kitabı oku, kitap üzerine konuşalım, saatlerce karakterleri, olayları tartışalım." Daha sonra kitabın GeekYapar grubunda da baş tacı olduğunu öğrenince kitabı sipariş ettim hemen. Aslında 5 kitabı ayrı ayrı almak ilk planımdı ama sonra nedense düzenli olsun, kafam dağılmasın şeklinde düşünüp beşi bir yerde olan halini sipariş ettim. Ama bence ayrı ayrı alınsa daha iyi olurmuş gibi. Çünkü yoğun bir kitap, üzerine düşünüp kafa yormanız gereken bir eser. Kitaptan sırayla aldığım notları düzenli bir şekilde kimi yerlerde müdahale ederek paylaşacağım.
Edit: Bu kitabı en verimli şekilde nasıl bloga aktarabilirim diye uzun süre düşündüm çünkü sadece bir kaç satır yorum ve özetle konuyu kapatmak büyük saygısızlık olur. Ayrıca hoşuma giden onlarca zeki replik varken.. Ancak yazımda spoilerın kralını vereceğim için kendi yorumlarımı siyah, kitaptan direk alıntıladığım bölümleri kırmızı yapmaya karar verdim. Ona göre dikkat ederek okursanız iyi olur.


1.Kitap - Otostopçunun Galaksi Rehberi 
Dünya'nın yıkılışı, Ford Prefect ile Arthur Dent'in Vogon Gemisinden atılması ve İhtimalsizlik Motoru'nun çalıştırılması ile birlikte Altın Kalp Gemisi'nde Zaphod Beeblobrox, Marvin ve Tricia McMillan ile karşılaşması

Dünya adlı gezegende bir ev var ve bu ev sadece burada yaşayan Arthur Dent için önemli. Ancak belediye yol yapmak için bu evi yıkmak istemektedir. Arthur bir sabah buldozerlerin evinin önünde yıkım için hazır beklediğini görür. Bu ölümcül yıkımı engellemek için buldozerlerin önüne yatar. Yıkım ekibinin başında olan Bay L. Posser ile Arthur kendi çıkarlarını korumaları doğrultusunda karşı karşıya gelmiştir.

- "Saçmalamayın Bay Dent, kazanamayacağınızı siz de biliyorsunuz, sonsuza kadar buldozerlerin önünde yatamazsınız. Bu kestirme yolun inşa edilmesi gerek"
- "Peki neden inşa edilmesi gerekiyormuş?"
- "Bu kestirme bir yol, kestirme yollar inşa edilmelidir."
Kestirme yollar bazı insanların A noktasından B noktasına çok hızlı bir şekilde gitmesini, bu sırada başka insanların da B noktasından A noktasına çok hızlı bir şekilde gitmesini sağlayan buluşlardır. Tam ortada C noktasında yaşayan  insanlarsa sık sık şunu merak ederdi: A noktasında ne var ki bunca insan B noktasından oraya gitmek için can atıyor ve B noktasında ne var ki bunca insan A noktasından B noktasına gitmek için can atıyor? Çoğu kez insanların hangi lanet olası yerde olmak istediklerine kesin bir karar verip bu duruma bir son vermelerini dilerlerdi.
Tam bu sırada Arthur'un arkadaşı Ford gelir. Tuhaf bir rastlantı eseri maymun soyundan gelen Arthur Dent en yakın arkadaşlarından birinin maymundan türemediğini ve genelde iddia ettiği gibi Guildford'dan değil de aslında Betelgeuse civarındaki küçük bir gezegenden geldiğinden kesinlikle hiç şüphe etmemişti. Ford dünyanın sonunun gelmesine on iki dakika kala Arthur'u öğlen saatinde Arjantin birası içirmek için bara götürür. Ford'un söylediği gibi dünyanın sonu gelmiştir. Yerküreye çıldırtıcı bir sessizlik çökmüştür. Devasa Vogon gemileri gökyüzünde süzülmektedir. Yer küre yok olup gitmeden önce ses üretiminde ulaşılabilecek son noktayı görecekti. Bu muhteşem ses düzeni sadece bir tek mesaj vermek için kuruluyordu. Anons başladı:
- "Ben Galaktik Hiper Uzay Planlama Konseyi'nden Prostetnik Vogon Jeltz. Hiç şüphesiz fark edeceğiniz gibi Galaksinin merkez dışı bölgelerine ait kalkınma planları yıldız sisteminizden geçen hiperuzaysal bir ekspres yolun inşa edilmesini zorunlu kılıyor ve malesef gezegeniniz yıkılacaklar listesinde yer alıyor. İşlem iki yerküre dakikasından biraz daha kısa sürecektir. Teşekkürler."
İnsanlar bu anons üzerine çılgına dönmüş bir şekilde dört bir yana dağıldılar. Bunun farkına varan Vogonlar yeniden anonsa başladılar.

- "Bu kadar şaşırmış gibi davranmanız anlamsız. Bütün planlama çizimleri ve yıkım emirleri, sizin elli yerküre yılınız boyunca Alfa Centauri'deki yerel planlama dairesinde asılı duruyor. Yani resmi bir şikayette bulunmak için bol bol vaktiniz vardı ve şimdi bu konuda yaygara koparmak için çok geç kaldınız."

- "Alfa Centraru'ye giden kimse olmadı da ne demek? Tanrı aşkına insanoğlu biliyorsunuz ki orası yalnızca dört ışık yılı uzaklıkta. Kusura bakmayın ama çevrenizde olanlarla ilgilenmeye zahmet etmiyorsanız bu sizin sorununuz. "
- "Sizi kahrolası ilgisiz gezegen, sizlere karşı hiçbir sempati beslemiyorum."

------- Dünya yok edilmiştir...---------

"Nrrrrrrrr" dedi Arthur. Gözlerini açtı. "Burası karanlık" dedi.
"Evet" dedi Ford Prefect. "Karanlık"
"Hiç ışık yok" dedi Arthur Dent. "Karanlık, hiç ışık yok."


Ford Prefect'in insanlar hakkında anlamakta en çok zorlandığı şeylerden biri Güzel bir gün, Boyun ne kadar da uzun ya da Ah canım on metrelik bir kuyuya düşmüş gibi görünüyorsun, iyi misin? gibi apaçık ortada olan şeyleri belirtip tekrarlama huylarıydı. Ford insanlar dudaklarını sürekli çalıştırmazlarsa belki ağızlarını bir daha hareket ettiremiyorlardır diye düşündü. Bir kaç ay sonra bu kuramı başkasıyla değiştirdi. İnsanlar dudaklarını devamlı çalıştırmazlarsa, beyinleri çalışmaya başlıyor.

Babil Balığı

Ford, Arthur'un kulağına Babil Balığı yerleştirdi, bu işlem ağrılı oldu.
"Babil Balığı" dedi Otostopçunun Galaksi Rehberi sakin bir sesle, "küçük ve sarı renkli olup sülüğü andırır ve büyük olasılıkla Evrendeki en garip şeydir. Taşıyıcısından değil, onun çevresindekilerden aldığı beyin-dalgası enerjisiyle beslenir. Besinini sağlamak için bu beyin dalgası enerjisindeki bütün bilinçaltı-zihinsel frekansları emer. Sonra taşıyıcısının zihnine bilinçli düşünce frekanslarıyla beynin onları üreten konuşma merkezlerinden alınan sinir sinyallerinin bir karışımından oluşan telepatik bir matriks atar. Kulağınıza bir Babil balığı soktuğunuzda herhangi bir dilde söylenen her şeyi anında anlarsınız."

Ford Prefect ve Arthur Dent Vogon gemisinde saklanırken kaptan onları uzay boşluğuna bırakmaları için Vogonları göndermişti. Kendilerine evrenin en kötü üçüncü şiiri okunduktan sonra uzay boşluğuna bırakıldılar.
Tam bu esnada uzay boşluğunda ölmelerine saniyeler kala Altın Kalp gemisi ihtimalsizlik motorunu çalıştırır ve ihtimali en düşük olay gerçekleştirir. Arthur ile Ford'u gemi kapılarını açarak içeri alır ve ölümden kurtarır. Burada Zaphod Beeblobrox, Marvin ve Tricia McMillan ile karşılaşırlar. İlginç bir şekilde Arthur, Zaphod ve Tricia dünya üzerinde bir partide daha önce karşılaşmışlardır.

Magrathea Gezegenine İniş, Arthur'un yaşlı adamla(Slartibartfast)  karşılaşması

Olayların her zaman göründüğü gibi olmadığı önemli ve yaygın bir gerçektir. Örneğin Yerküre gezegeninde insanoğlu başardığı onca şeye dayanarak -tekerlek, New York, savaşlar vs. - her zaman yunuslardan daha zeki olduğunu varsaymıştır. Ama öte yandan yunuslar da her zaman insanoğlundan çok daha zeki olduklarına inanmıştır. Tuhaftır, yunuslar Yerküre gezegeninin yıkımının yakın olduğunu çok uzun zamandır biliyordu ve insanoğlunu tehlikeye karşı uyarmak için pek çok girişimde bulundu. Ancak onların bu çabaları insanlar tarafından yanlış anlaşıldı ve onlar da artık vazgeçerek Vogonlar gelmeden kendi olanaklarıyla Yerküre'yi terkettiler. Yunusların Dünya'ya son bıraktıkları mesaj şöyleydi: Elveda ve balıklar için teşekkürler..

"Ey Derin Düşünce'nin gölgesi altında bekleyen insanlar!" dedi haykırarak. "Evrenin gelmiş, geçmiş en büyük ve en ilginç üstadları olan Vroomfondel ve Majikthisse'nin onurlu torunları.. Bekleme süresi doldu!"
"Irkımız yedi buçuk milyon yıldır bu büyük ve aydınlanma umudu gününü bekledi, şimdi Cevap Günü!"
"Pekala Derin Düşünce, Hayat, Evren ve Her şeye dair sorunun cevabı nedir?"
"Sorunun"
"Evet"
"Cevabı"
"Evet"
"42"
Sessizlik...
Derin düşünce sorunun tam olarak ne olduğunu bilmediği için bunu yapmanın yedi buçuk milyon yıl sürdüğünü, bunun zor bir iş olduğunu ama bunu kimin yapabileceğini hatta kendisinin bunu onlar için oluşturacağını söyledi:
"Sözünü ettiğim şey  benden sonra gelecek bilgisayardan başkası değil." dedi Derin Düşünce, yavaş ve net konuşarak. "Benim en basit işlem parametrelerini bile hesaplamaya layık olmadığım bir bilgisayar-ancak onu sizin için ben tasarlayacağım. Nihai sorunun cevabını hesaplayabilecek olan bir bilgisayar; bu bilgisayar öylesine sonsuz ve ince bir karmaşıklıkta ki işlem matriksinin bir kısmını bizzat organik yaşam oluşturacak ve siz de yeni biçimlere bürünüp bilgisayarın on milyon yıllık programını yönlendirebilmek için onun içine gireceksiniz. Bu bilgisayarın adı Yerküre olacak.

Ancak on milyon süreç tamamlanmaya çok az bir zaman kala Arthur'un evinin yıkıldığı gibi, Yerküre de Vogonlar tarafından kitabımızın ilk başlarında yazıldığı  gibi yıkılmaktadır. Yani on milyon yıl boşuna gitmiştir.

2.Kitap - Evrenin Sonundaki Restaurant 

Bir çok ırk Evrenin bir tür Tanrı tarafından yaratıldığına inanıyordu, ancak Vitvodle Altı'nın Jatravartid halkı, aslında tüm Evrenin, adına Hastalanmış Büyük Yeşil denilen bir varlığın hapşurması sonucu burnundan etrafa saçıldığına inanıyordu.

Total Perspektif Girdabı'ndan bahsedelim:

Total Perspektif Girdabı'nı keşfeden adam aslında bunu sadece karısını kızdırmak için yapmıştı. Trin Tragula-ismi buydu - bir hayalperest, bir düşünür, bir spekülatif filozof ya da karısının ifadesiyle budalanın biriydi. "Biraz orantı duygun olsun" derdi karısı, bunu kimi zaman günde 38 kez söylerdi. Bu yüzden Total Perspektif Girdabı'nı yaptı - sırf karısına gününü göstermek için. Total Perspektif Girdabı'nın uçlarından birine küçük bir peri keki parçasından elde ettiği bütün gerçekliği bağladı, diğer uca da karısını. Böylece aleti çalıştırdığında karısı yaradılışın bütün o sonsuzluğunu ve kendisinin onun içindeki yerini bir an için görebilecekti. Sonuçta Trin Tragula'yı büyük bir dehşete düşüren şey, bu şokun karısının beynini tamamen yok etmesi oldu; ama onu tatmin eden noktaysa şuydu: bu büyüklükteki bir evrende eğer yaşam var olacaksa, kişinin orantı duygusu diye bir lüksü kaldıramayacağını kesin olarak kanıtlamasıydı. 

Zaphod bu girdabın içinde "işkence" denen olayı yaşadıktan sonra çıkışında kendisinin evrende ne kadar önemli bir kişilik olduğunu gördü ve zaten mükemmel olan egosu tavan yaptı.

Arthur, Zaphod, Ford, Trillian gemilerinde meydana gelen patlamadan sonra kendilerini bir kumsalda bulurlar ve öldüklerini düşünürken "rezervasyonunuz var mı?" sorusuyla karşılarında dikilen yeşil gölge daha sonra garsona dönüşerek onlara aslında zaman yolculuğu yaparak Milliways'deki "Evrenin Sonundaki Restoran"a geldiklerini söyler.
Bu restoranda konuklar masadaki yerlerini alır ve bir yandan da çevrelerindeki tüm yaradılışın patlamasını seyrederken diğer yandan da muhteşem yemeklerini yerler.


3.Kitap - Hayat, Evren ve Her Şey

Başıma bir şey gelmeyecekse bana göre  serinin en sönük bölümü burası.  Arthur ile Ford yerkürenin yıkımından 2 gün öncesine geri dönüyor ve kendilerini bir sahanın ortasında buluyorlar. Burda Slartibarfast ile karşılaştıktan sonra, gemiye atlayıp yerküreyi terkediyorlar. Karakterler arasında zekice yazılmış diyaloglardan veya paragraflardan bir kaçını aktaralım :

BBS : Başka birinin sorunu; bizim göremediğimiz veya görmediğimiz ya da beynimizin görmemize izin vermediği bir şeydir, çünkü onun başka birinin sorunu olduğunu düşünürüz. İşte BBS'nin anlamı budur. Beyin onu hemen yok eder, o adeta kör bir noktadır. Eğer ona doğrudan bakarsan tam olarak ne olduğunu bilmediğin sürece hiçbir şey göremezsin. Tek şansın onu göz ucuyla gafil avlamaktır.




Diğer 2 kitabı okumak için şu sıralar zaman yaratmam biraz olası görünmüyor. Öyle ki çok sevdiğim, muhabbet etmek istediğim insanların sorularına bile geçiştirme cevaplar vermek zorunda kalıyorum. Okudukça blog yazıma devam  edeceğim ama biraz zamana ihtiyacım var.



0 yorum:

Yorum Gönder

Blogger tarafından desteklenmektedir.